Oto skrzypłocz – gatunek stawonoga z gromady staroraków. Skrzypłocze są jedynymi z czterech gatunków przedstawicielami tej gromady (oprócz tego żyło kiedyś 500 gatunków staroraków). Skrzypłocze żyły 200 mln. lat temu i dalej żyją w niezmienionej formie. Posiadają 10 oczu. To niesamowite zwierzęta.
Skrzypłocz jest tak zwaną „żywą skamieniałością”. Jak już wcześniej napisałem, pierwsze skrzypłocze pojawiły się 200 milionów lat temu i podczas gdy dinozaury przekształcały się w ptaki, a Eohippusy w konie domowe, skrzypłocze przez cały czas wyglądały tak samo. Poza tym mają dość nietypowy wygląd. Angielska nazwa „horseshoe crab” oznacza dosłownie „podkowiasty krab”, a tak naprawdę nie są krabami, lecz pajęczakami. Zamieszkują przybrzeżne strefy mórz Ameryki Północnej. Są najbliższymi krewnymi prehistorycznych trylobitów.
Budowa ciała
Ciało skrzypłocza składa się z trzech części: z głowotułowia – po łacińsku prosoma – (zrośniętych 6 segmentów), części brzusznej – łac. opistosoma – (trochę słabiej zrośniętych 10 segmentów) znajdującej się na odwłoku oraz szpiczastego ogona (łac. telson). Dzięki drugiej części ciała skrzypłocze mogą się zgiąć w pół. Ogon skrzypłoczy wygląda groźnie, ale nie służy do obrony, tylko do sterowania w wodzie i do obracania się kiedy fala odwróci go na bok (zobacz film, w którym skrzypłocz odwraca się ogonem: https://www.youtube.com/watch).
Dane:
Długość: do 60 cm
Waga: 4,5 kg
Długość życia: do 19 lat
Maksymalny dystans pokonany dziennie: 0,5 km
Ilość odnóży (nóg): 13 par
Oczy: 8 par
Status ochrony: VU – narażony na wyginięcie
Skrzypłocz w Muzeum Przyrodniczym Uniwersytetu Wrocławskiego
Pożywienie
Skrzypłocze żywią się nagimi mięczakami i pierścienicami zamieszkującymi dno. Pod skorupą skrzypłocze posiadają dodatkowe szczękoczułki, i otwór gębowy. Wokół niego znajdują się właśnie te szczękoczułki.
Poruszanie się
Na plaży skrzypłocze poruszają się dosyć wolno. Używają do tego odnóży do chodzenia. Chodzenie skrzypłoczy wygląda mniej więcej tak: głowotułów podnosi się i cały skrzypłocz przesuwa się do przodu.
Na filmie, którego link jest podany widać dobrze skrzypłocza przesuwającego się do przodu od boku (link: https://www.youtube.com/watch).
W wodzie skrzypłocze poruszają się o wiele szybciej. Pływają odnóżami do góry. Najpierw machają parą tylnych odnóży, potem pozostałymi przednimi. Skręcają ogonem. Zobacz film z pływającym skrzypłoczem: https://youtu.be/DPpib7X7i-8.
Zobacz także innego skrzypłocza pływającego w wodzie: https://www.youtube.com/watch.
Po dnie skrzypłocze poruszają się podobnie, jak na plaży, tylko nieco szybciej.Link do filmu, w którym widać skrzypłocza chodzącego po dnie: https://www.youtube.com/watch.
Lęgi
Rozwój skrzypłocza
W trakcie meksykańskiego marca skrzypłocze wychodzą tysiącami na brzeg, aby złożyć jaja. Samica otoczona samcami zakopuje je do piasku gdzie rozwijają się młode. Potem robią prawdopodobnie to, co młode żółwie: idą do wody.
Ewolucja
Ewolucja skrzypłoczy rozpoczęła się już przy powstaniu pierwszych trylobitów, bo to od nich prawdopodobnie pochodzi skrzypłocz. Według moich przypuszczeń zgodnie z tym, co mówi Wikipedia, segmenty ciała trylobitów zrosły się i tak powstał ich drugi segment ciała czyli opistosoma (bo głowotułów już miały wcześniej). Pierwsze skrzypłocze żyły już w ordowiku i były identyczne do tych współczesnych (zobacz zdjęcie). Nazywały się limulus darwini i został odkryty przez dwóch polskich badaczy na terenie kamieniołomu Owadów– Brzezinki.
Oto filmik pokazujący moją animację w której trylobit olenoides zamienia się w trylobita z ogonem (szukałem dużo w internecie, ale nie mogłem znaleźć informacji, jak się nazywa), a następnie w skrzypłocza (i to są skamieniałości).
Ciekawostki
- Skrzypłocze żyły na ziemi 200 milionów lat temu.
- Ich krew ma właściwości antybakteryjne i jest stosowana w przemyśle kosmicznym.
Jeśli znasz jakieś inne zniewalające fakty o skrzypłoczu, napisz w komentarzu!
