Sokół wędrowny (Falco peregrinus)

Rodzina: sokołowate

Rząd: sokołowe

Fascynujący drapieżnik

Sokół wędrowny (Falco peregrinus) drapieżnik z rodziny sokołowatych (Falconidae), jest to mój ulubiony ptak, z dwóch powodów: po pierwsze dlatego że poluje on w ten sposób: spada na swoją ofiarę z prędkością osiągającą nawet 389 km./godz., a chodzą wieści, że i do 400 miażdżąc jej kark. Jest więc oczywiste że sokół wędrowny jest najszybszym ptakiem świata! Ba! Jest to najszybsze stworzenie na Ziemi! Po drugie dla tego że bardzo fascynują mnie ptaki szponiaste szczególnie sokoły ze względu na szybkość, masywność i urodę.

Drastyczne wydarzenia w historii sokołów wędrownych

Niestety, ten gatunek został zagrożony za sprawą stosowania pestycydów, (DDT). Oto jeden z wielu przykładów negatywnych działań pestycydów, jeśli chodzi o sokoły: Kiedy sokół łapie np. gołębia, żywiącego się głównie nasionami spryskiwanymi pestycydami, sam zjada pestycydy. Czasami przez pestycydy jaja sokoła nie dostają odpowiedniej ilości witamin przez co, podczas wysiadywania jaj skorupki po prostu pękają pod ciężarem samicy! Na szczęście stosowanie pestycydów zostało zabronione, przez co populacja tego ptaka powoli się odbudowuje. Pomagają temu też różne organizację, np. stacja badawcza w Czempiniu odchowuje dziką populację sokoła wędrownego. Sam odwiedziłem to miejsce. Ludzie nie mają dostępu do tych sokołów w wolierze. Jedynie osoba karmiąca je wrzuca pokarm przez specjalną dziurę. Sokoła można zobaczyć jedynie przez małą dziurkę do obserwacji. Dorosłe sokoły w tym miejscu dwa razy wydają potomstwo, które zostaje wypuszczone na wolność i same również zostają wypuszczone.

Wrogowie

Sokół wędrowny ma swoich wrogów. Naturalnym wrogiem sokoła wędrownego jest puchacz, czyli największa i najsilniejsza sowa na świecie. Lecz taka ofiara zdarza się puchaczowi rzadko, bo sokół wędrowny to kawał zwinnego ptaka.

Charakterystyka

długość samca: 38-45 Długość samicy: 46-51

Sokół wędrowny ma smukłą sylwetkę i ostro zakończone skrzydła. Ma też wąski ogon i ostre szpony. Leci szybko machając skrzydłami. A jego siła podczas polowania wzrasta kiedy pikuje. Tułów i wierzch skrzydeł są czarne, prążkowana pierś, szeroki wąs pod okiem, a gardło jest białe.

Pożywienie  sokoła wędrownego 

Sokół wędrowny poluje na mniejsze ptaki, między innymi mewy śmieszki, szpaki, drozdy, zięby, gołębie, czajki, polne kosy, skowronki, sójki, jak i wiele innych ptaków, a czasem nadmorskie sokoły mogą schwytać nawet pelikana. Swoje ofiary łapie w locie. Potrafi też polować na większe ptaki dzięki swojej ogromnej prędkości w locie nurkowym.

Gniazdo

Sokół wędrowny nie buduje gniazda. Zajmuje opuszczone  gniazda innych większych ptaków min. myszołowów, kruków i bielików. Czasami wybierają na miejsce gniazda klify lub  półki skalne. Dla sokołów buduje się także budki lęgowe. Mieszczą się one na wysokich dziesięcio- lub siedemnasto- piętrowych mieszkaniach, a częściej na wieżowcach.

Jaja

Jaja jasnobrązowe bardzo podobne do jaj kury.

Młode

U ptaków drapieżnych, w tym przypadku u sokoła wędrownego, silniejsze dziecko, czyli starsze, je jako pierwsze. A młodsze czeka cierpliwie na swoją kolej. Gdy starsze już się naje, resztę oddaje młodszemu.

Sokół wędrowny nad morzem

Sokół wędrowny czasem mieszka nad morzem. Gnieździ się na klifach i półkach skalnych. Sokół wędrowny wypatruje ofiarę. Właśnie zobaczył pelikana. Rzuca się więc na niego, spada z prędkością300 km./godz. i ogłusza go ciosem szponów.

Sokół łapie zabitego pelikana w powietrzu i zlatuje z nim na gałąź. Rozszarpuje mu pióra i karmi nim swoje młode. Co ciekawe, drapole tradycyjnie odrywają pióra z ciała zdobytego ptaka, ale zostawiają nienaruszone skrzydła…

Sokół w mieście

Sokół wędrowny zamieszkuje też miasta. Jeden z nich zamieszkał w Pałacu Kultury i Nauki (fot.u góry). Ludzie budują sokołom specjalne budki w których one mieszkają. Mieszczą się one na wysokich dziesięcio -lub siedemnasto- piętrowych mieszkaniach, a częściej na wieżowcach. Na przykład na obrazku poniżej jeden zamieszkał podest na kominie Orlenu.

Środowisko sokoła wędrownego

Sokół wędrowny czasem mieszka nad morzem na klifach skalnych, czasem zamieszkuje gniazda innych  ptaków w lesie, a czasem w mieście w budce lęgowej. Niekiedy w górach robi się sokołom specjalne budki lęgowe, gdzie mogą się rozmnażać. A we wspomnianych lasach, gdzie sokoły wędrowne mogą mieszkać w budkach lęgowych, co rok ornitolodzy „kaskaderzy” wspinają się na ogromne drzewa iglaste do ich budek i zabierają je, następnie mierzą, ważą i obrączkują, a potem oddają je zpowrotem.

Ciekawostki

Powiedzenie „sokole oko”, czyli że ktoś widzi coś z daleka, jest jak najbardziej na miejscu, nawet, jeśli chodzi o sokoła wędrownego. Sokół wędrowny potrafi dostrzec podobno mysz z ponad kilometra, chociaż sokolnicy mówią, że oswojone sokoły widzą wabidło z kilku kilometrów i przylatują do jego właściciela (wabidło to takie coś, co służy do przywabiania sokołów spowrotem do sokolnika. A podobno sokół wędrowny może dostrzec z ponad 300 metrów kilka centymetrów wystającego z kieszeni sokolnika wabidła i zaatakować sokolnika.

Nazwa

Jeśli chodzi o nazwę sokoła wędrownego i brzmi „sokół wędrowny”, moim zdaniem jest bardzo nietrafiona. Sokół ten to chyba najmniej wędrowny sokół. Wędrują jedynie na nieznaczne odległości młode, a dorosłe nie wylatują poza swoje terytorium. A dorosłe to migruję tylko te z północnej populacji. Ale kto pierwszy – ten lepszy. A że sokół wędrowny trafił na takiego odkrywce, który go nazwał – trudno.